LÒ BẦU NUNG GỐM – LÒ NUNG CỔ NHẤT LÀNG BÁT TRÀNG

Lò bầu là một trong những loại lò đầu tiên được những nghệ nhân Bát Tràng sử dụng để nung gốm. Trước kia, có khoảng 20 chiều lò bầu tại làng gốm cổ này, nhưng đến nay chỉ còn duy nhất một chiếc. Cùng SỨ NGUYỄN tìm hiểu về chiều lò nung cổ ngày nhé.

Lò bầu xuất hiện từ thời kỳ đầu hình thành nên làng gốm Bát Tràng và được sử dụng rộng rãi đến tận thế kỷ 20. Lò bầu thực ra là một hệ thống các lò nung được nối với nhau. Một lò thường có từ 3 đến 20 bầu hay buồng nung.

Mỗi bầu dài khoảng từ 1,6m-2,6m, rộng từ 3,5m-4,5m và cao từ 1,5-1,7m. Lò dài khoảng 13 mét cộng với đoạn để xây ống khói ở phía đuôi dài 2 mét thì toàn bộ độ dài của lò tới 15 mét. Độ nghiêng của trục lò khoảng 12-15⁰. Nhiệt độ của lò bầu có thể đạt tới 1300 °C vì vậy vòm cuốn của lò đều được xây bằng gạch chịu lửa.

Khi nung, người ta đặt sản phẩm gốm trong bao nung và bao nung được xếp thành cột ngay ngắn trong bầu lò. Với cấu tạo đơn giản, tận dụng nhiệt từ khói lò, lò bầu đã từng rất phổ biến tại làng gốm Bát Tràng. Tuy nhiên, vận hành lò bầu tốn rất nhiều củi gỗ, đòi hỏi trình độ lành nghề của công nhân trong việt điều chỉnh nhiệt độ trong lò. Cùng với đó, việc ra vào khó khó khăn và năng suất thấp là những lý do chính khiến số lượng nghệ nhân sử dụng lò bầu càng ngày càng ít.

Cùng với sự phát triển của công nghệ nung và các loại lò mới, lò bầu dần mất đi vị thế và không còn được sử dụng nữa. Hiện nay làng Bát Tràng chỉ còn duy nhất một chiếc được giữ lại phục vụ mục đích thăm quan của du khách.